یك حمله قلبی (سكته قلبی) زمانی رخ می دهد كه یك منطقه از عضله قلب به علت نرسیدن اكسیژن كافی به آن محل دچار صدمه دائمی یا مرگ شود.
علل،شیوع ،و عوامل خطر
بیشتر حملات قلبی توسط یك لخته كه یكی از رگهای كرونر را مسدود می كند (رگهای خونی كه خون و اكسیژن را به عضله قلب می رسانند) ایجاد می شوند.لخته معمولاًدر یك رگ كرونر كه قبلاً بعلت تغییرات آترواسكلروز باریك شده ،تشكیل می شود.پلاك آترواسكلروزی داخل دیواره رگ گاهی ترك بر می دارد و این امر تشكیل لخته را ،كه ترومبوز نیز نامیده می شود،شروع می كند.
لخته درون رگ كرونری جریان خون و اكسیژنرسانی به عضله قلبی را مختل می كند،كه سبب مرگ سلولهای قلبی در آن ناحیه می شود.ماهیچه قلبی آسیب دیده توانایی خود برای انقباض را از دست می دهد،و عضله قلبی باقیمانده برای جبران منطقه آسیب دیده واردعمل خواهد شد. گاهی ،استرس شدید ناگهانی می تواند یك حمله قلبی را شروع كند.
تخمین دقیق شیوع حملات قلبی دشوار است زیرا حدود 200,000 تا 300,000 بیمار هر ساله در آمریكا قبل از رسیدن به خدمات پزشكی می میرند.تخمین زده می شود كه تقریباً 1 میلیون بیمار هر ساله با حمله قلبی به بیمارستان مراجعه می كنند.
عوامل خطر برای بیماری عروق كرونرو حمله قلبی شامل:
- سیگار
- فشار خون بالا
- چربی زیاد رژیم غذایی
- كنترل نامناسب كلسترول خون ،بویژه LDL (“كلسترول بد”) بالا و HDL (“كلسترول خوب”)پایین
- بیماری قند خون
- جنس مذكر
- سن
- وراثت
بسیاری فاكتورهای خطر نامبرده به اضافه وزن مربوط است.
عوامل خطر جدید تری برای بیماری عروق كرونر در چند سال گذشته مشخص شده اند.این عوامل شامل هموسیستئین بالا ،CRP (C-reactive protein)،و سطح فیبرینوژن است. هموسیستئین یك اسید آمینه است. CRP با واكنشهای التهابی مرتبط است،و فیبرینوژن یك جزء سیستم انعقادی خون است. هموسیستئین بالا با مشتقات اسید فولیك قابل درمان است.تحقیقات همچنان در مورد ارزش عملی این فاكتورهای جدید ادامه دارد.
حملات قلبی مسئول 1 از هر 5 مرگ می باشد.این بیماری یك علت عمده مرگ ناگهانی در بالغین است.
علائم
درد سینه پشت جناق(استخوان وسط سینه) یك علامت عمدۀ حملۀ قلبی است،ولی در بسیاری افراد ،بخصوص در افراد مسن و بیماران دیابتی درد ممكن است ناچیز یا حتی اصلاً وجود نداشته باشد(بنام “حملۀ قلبی خاموش”).اغلب درد از ناحیه سینۀ شما به بازوها یا شانه؛گردن؛دندانها؛ فك؛ شكم یا پشت انتشار می یابد.گاهی اوقات درد تنها در یكی از این نواحی احساس می شود .
درد بطور معمول بیش از 20 دقیقه طول می كشد و كاملاً با استراحت یا نیتروگلیسرین برطرف نمی شود،در حالیكه درد آنژین با هردو برطرف می شود.
درد ممكن است شدید و زیاد یا خفیف و نامشخص باشد.درد به صورتهای زیر احساس می شود:
- حالت فشاری یا چیز سنگین
- نوار محكم دور سینه
- “یك فیل روی سینه [ شما] نشسته است”
- حالت سوء هاضمه
سایر علائم كه ممكن است به تنهایی یا همراه درد سینه باشند عبارتند از:
- نفس تنگی
- سرفه
- احساس سبكی سر-سرگیجه
- غش كردن
- تهوع یا استفراغ
- تعریق،كه ممكن است شدید باشد
- احساس “نزدیك شدن به مرگ”
- اضطراب
نشانه ها و آزمایشات
در حین یك آزمایش بالینی ،پزشك معمولاً متوجه پالس سریع می شود.فشار خون ممكن است طبیعی ،بالا یا پایین باشد.در زمان سمع قفسه سینه با گوشی پزشكی،پزشك ممكن است كراكل های ریوی،سوفل قلبی ،یا سایر صداهای غیر طبیعی را بشنود.
تستهای زیر می توانند حمله قلبی و میزان صدمه قلبی را نشان دهند:
- تست نوار قلب(ECG)— یك عدد یا مكرر در عرض چند ساعت
- اكو كاردیوگرافی
- آنژیوگرافی قلب
- ونتریكولوگرافی هسته ای
تستهای زیر فرآورده های ناشی از آسیب قلب و فاكتورهای مبین خطر بالای حمله قلبی را نشان دهند:
- تروپونین آی و تروپونین تی(پروتئین های درگیر در انقباض عضلانی)
- CPK و CPK-MB
- میوگلوبین سرم
درمان
حمله قلبی یك اورژانس پزشكی است!بستری و احتمالاً مراقبتهای ویژه مورد نیاز است.پایش مداوم نوار قلب سریعاًآغاز می شود،زیرا آریتمی های كشنده (ضربانات نامنظم قلبی) مهمترین علت مرگ در چند ساعت اول پس از حمله قلبی هستند.
اهداف درمان شامل توقف پیشرفت حمله قلبی ،كاهش بار قلب و پیشگیری از عوارض می باشد .
داروها و مایعات مستقیماً از راه یك كاتتر داخل وریدی به درون یك سیاهرگ تزریق می شوند.وسایل پایش متعددی ممكن است لازم باشد.یك سوند ادراری برای پایش دقیق وضع مایعات گذاشته می شود.
معمولاً اكسیژن تجویز می شود،حتی اگر اكسیژن خون طبیعی باشد.این امر اكسیژن كافی در اختیار بافتهای بدن می گذارد و كار قلب را كم میكند.
داروهای ضد درد
نیترو گلیسرین وریدی یا سایر داروها برای كنترل درد و كاهش نیازقلب به اكسیژن بكار می روند.مورفین و داروهای مشابه ضد دردهای قوی هستند كه ممكن است برای یك حمله قلبی تجویز شوند.
داروهای ضد انعقادی
اگر EKG ثبت شده حین درد قلبی بصورت”بالا رفتن قطعه ST ” باشد،داروهای ترومبولیتیك(داروهای حل كننده لخته) در عرض 12 ساعت پس از شروع درد سینه ممكن است شروع شوند.این درمان ترومبولیتیك در ابتدا به صورت تزریق آرام استرپتوكیناز یا فعال كنندۀ پلاسمینوژن بافتی شروع و با تزریق وریدی هپارین دنبال می شود.
درمان با هپارین به منظور پیشگیری از تشكیل لخته های جدید،برای 48 تا 72 ساعت ادامه می یابد.علاوه بر این وارفارین (كومادین )كه خوراكی مصرف می شود ،ممكن است جهت پیشگیری از تشكیل لخته های بیشتر تجویز شود.
درمان ترومبولیتیك برای بیمارانی كه دارای خصوصیات زیر باشند مناسب نیست:
- خونریزیهای داخل سر مثل خونریزی داخل جمجمه ای
- اشكالات مغزی مثل تومورها یا ناهنجاریهای رگهای خونی
- سكته مغزی در 3 ماه گذشته(یا احتمالاً بیشتر)
- ضربه مغزی در 3 ماه گذشته
علاوه بر این،درمان ترومبولیتیك در افرادی كه شرایط زیر را داشته باشند بسیار خطرناك است:
- پرفشاری خون شدید
- جراحی عمده یا تصادف شدید در 3 هفته گذشته
- خونریزی داخلی در 2-4 هفته اخیر
- بیماری زخم پپتیك
این درمان در خانمهای حامله و افرادی كه داروهای ضد انعقادی مثل كومادین مصرف می كنند بسیار خطرناك است. مصرف داروهای ترومبولیتیك ممكن است با خونریزی شدید همراه شود.پزشكتان می تواند در انتخاب درمان مناسب به شما كمك كند. اساس معالجه یك حمله قلبی درمان ضد پلاكتی است.این درمان می تواند از تجمع پلاكتها در محل آسیب وارده به دیواره رگ خونی — مثل پارگی در پلاك آترواسكلروزی– جلوگیری كند.تجمع پلاكتی و انباشته شدن آنها اولین پدیده ای است كه منجر به تشكیل لخته می شود.یك داروی ضد پلاكتی پر مصرف آسپرین است.دو داروی ضد پلاكتی مهم دیگر تیكلوپیدین(تیكلید) و كلوپیدوگرل(پلاویكس)هستند.
سایر داروها
- مسدود كننده های بتا(مثل متوپرولول،آتنولول و پروپرانولول)به منظور كاهش بار قلب و پایین آوردن فشار خون استفاده می شوند.
- مهاركننده های آنزیم مبدل آنژیوتنسین(مانند رامیپریل،لیزینوپریل،انالاپریل، یا كاپتوپریل) برای پیشگیری از نارسایی قلب و كاهش فشار خون مصرف می شوند.
جراحی و سایر اقدامات
آنژیوپلاستی اورژانس كرونر ممكن است برای باز كردن شریانهای كرونر مسدود لازم باشد.این روش درمانی را می توان بجای درمان ترومبولیتیك استفاده كرد؛یا در بیمارانی كه داروهای ترومبولیتیك نباید استفاده شوند ممكن است بكار رود.وسیله ای بنام استنت اغلب حین آنژیوپلاستی داخل شریان گذاشته می شود.این امر برای اطمینان بیشتر است كه شریان كرونری تازه باز شدۀ بعد از جراحی همچنان باز بماند.پیوند بای‌پس عروق كرونری بصورت اورژانس ممكن است در برخی بیماران نیاز باشد.
شواهد اخیر حاكی از آن است كه استفاده از آنژیوپلاستی و استنت گذاری می تواند اولین قدم درمانی برای باز كردن شریان قلبی مسدود باشد، به شرطی كه این روش در زمان مشخص در مركز مجهز صورت گیرد.اگر این روش در دسترس نباشد،استفاده از درمان ترومبولیتیك پیشنهاد می شود.
پیش آگهی
پی آمد بیماری بسته به وسعت و حجم بافت آسیب دیده متفاوت است.پی آمد بیماری در صورت آسیب به سیستم هدایت الكتریكی قلب (سیستم الكتریكی كه انقباض قلب را كنترل می كنند) وخیم خواهد بود.
تقریباً یك سوم موارد منجر به مرگ می شود.اگر بیمار 2 ساعت پس از حمله زنده بماند،احتمال زنده ماندن زیاد است،ولی ممكن است با عوارض همراه باشد.
بیماران بدون عارضه ممكن است كامل خوب شوند؛حملات قلبی لزوماً فرد را زمین گیر نمی كند.معمولاً فرد به تدریج فعالیتهای طبیعی و روزمره،از جمله فعالیت جنسی را بدست می آورد.
عوارض
آریتمی ها مثل تاكی كاردی بطنی،فیبریلاسیون بطنی، بلاك قلبی
- نارسایی احتقانی قلب
- شوك كاردیوژنیك
- گسترش انفاركتوس:گسترش مقدار بافت قلبی آسیب دیده
- پریكاردیت(التهاب پرده اطراف قلب)
- آمبولی ریوی(لخته خون در ریه ها)
- عوارض درمان (برای مثال،داروهای ترومبولیتیك شانس خونریزی را زیاد می كنند.)
تماس با پزشك
در صورتیكه درد سینه فشاری یا سایر علائم دال بر حمله قلبی بوجود آید با شماره اورژانس منطقه خود(مثل 115)تماس بگیرید
پیشگیری
برای پیشگیری از حمله قلبی
- فشار خونتان را كنترل كنید
- سطح كلسترول تام را كنترل كنید.جهت كنترل سطح كلسترول ،پزشكتان ممكن است دارویی از خانواده استاتین ها تجویز كند(آتورواستاتین،سیمواستاتین).
- اگر سیگاری هستید سیگار را ترك كنید.
- غذای كم چربی حاوی میوه و سبزیجات فراوان و فاقد روغن حیوانی مصرف كنید.
- بیماری قند را كنترل كنید.
- اگر چاق هستید وزنتان را كم كنید.
- روزانه یا چند بار در هفته پیاده روی یا سایر ورزشهایی كه كارآیی قلب را بهبود می بخشد انجام دهید.(ابتدا با پزشك خود مشورت كنید.)
اگر دارای یك یا چند فاكتورخطر بیماریهای قلبی هستید ،با پزشكتان در مورد تجویز آسپرین برای پیشگیری از حمله قلبی تماس بگیرید. بعد از یك حمله قلبی ، پیگیری بیمار برای كاهش خطر بروز یك حمله دیگر ضروری است.اغلب یك برنامه بازتوانی قلبی برای بازگشت به زندگی روزمره توصیه می شود.برنامه ورزش،تغذیه، و داروها را مطابق تجویز پزشكتان ادامه دهید.
